Θηλασμός μετά από περιγεννητική απώλεια: Συχνές Ερωτήσεις

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Το άρθρο αυτό μιλάει για τη γαλουχία μετά από απώλεια του βρέφους και ίσως να προκαλέσει συναισθηματική φόρτιση σε έγκυες και μέλλουσες μητέρες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κάποιες μητέρες, δυστυχώς, βιώνουν περιγεννητική απώλεια ενώ θήλαζαν ή αντλούσαν το γάλα τους πολλές φορές μέσα στη μέρα, ή χάνουν το μωρό τους στην εγκυμοσύνη ή στον τοκετό πριν καν να έχουν την ευκαιρία να θηλάσουν το μωρό τους. Ανεξαρτήτως του πώς προέκυψε η απώλεια, η γαλουχία μπορεί να αποτελεί κι αυτή μέρος της πραγματικότητας που βιώνουν κάποιες μητέρες, μαζί με το σοκ, τον πόνο και τη θλίψη για την απώλεια του μωρού τους. Υπάρχουν ψυχολογικές και συναισθηματικές πλευρές της γαλουχίας, για τις οποίες χρειάζεται να δοθούν απαντήσεις στην οικογένεια που πενθεί για το μωρό τους που πέθανε.

Αν εσύ ή κάποια που ξέρεις βίωσε πρόσφατα την απώλεια του μωρού της, ακολουθούν κάποιες απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις σχετικά με τη γαλουχία, που ίσως φανούν βοηθητικές:

Τι πρέπει να κάνω αν θήλαζα συστηματικά ή αντλούσα το γάλα μου πολλές φορές μέσα στην ημέρα πριν πεθάνει το μωρό μου;

Ακόμα και μετά τον θάνατο του μωρού, η παραγωγή μητρικού γάλακτος θα συνεχιστεί καθώς το σώμα δεν «γνωρίζει» ακόμη τι συνέβη. Θα χρειαστεί να συνεχίσεις να αντλείς το γάλα σου, αυξάνοντας πολύ σταδιακά τα διαστήματα μεταξύ των αντλήσεων ή να μειώνοντας, επίσης σταδιακά, τον χρόνο άντλησης, ώστε το σώμα σου να λάβει το μήνυμα ότι πρέπει να παράγει λιγότερο γάλα και εν τέλει να σταματήσει την παραγωγή. Το να αισθάνεσαι άνετα στην περιοχή του στήθους και να αποφύγεις το οίδημα θα πρέπει να είναι προτεραιότητά σου, όταν συνεχίζεις να παράγεις γάλα χωρίς να μπορείς να θηλάσεις. Αν το γάλα σου δεν απομακρύνεται από τους μαστούς, μπορεί να εμφανίσεις φραγμένους πόρους ή μαστίτιδα.

Ακόμη κι αν αποφασίσεις να σταματήσεις την παραγωγή άμεσα, συνήθως χρειάζεται να αντλήσεις, για να ανακουφιστείς από την πιθανή δυσφορία και να προλάβεις το οίδημα, επί τουλάχιστον 1-2 εβδομάδες μετά την απώλεια του μωρού σου. Όταν νιώθεις το στήθος σου γεμάτο ή πρησμένο, άντλησε λίγο γάλα μέχρι να αισθανθείς ανακούφιση. Αν αντλείς τόσο όσο μέχρι να νιώσεις ανακούφιση σε κάθε άντληση, αρχίζεις να εκπαιδεύεις το σώμα σου να παράγει όλο και λιγότερο γάλα με τον πιο ασφαλή τρόπο. Το πόσο διάστημα θα σου πάρει για να σταματήσεις εντελώς να παράγεις γάλα είναι σχετικό και ποικίλει από μητέρα σε μητέρα.

Τι μπορώ να κάνω αν ο καταψύκτης μου είναι γεμάτος με αντλημένο γάλα μετά την απώλεια του μωρού μου;

Μετά τον θάνατο του μωρού σου, κάποια ποσότητα από το γάλα που αντλούσες μπορεί να αποθηκευτεί στον καταψύκτη της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας Νεογνών του νοσοκομείου που ήσουν ενώ αντλούσες, ή /και στον καταψύκτη του σπιτιού σου. Αν έχεις αντλημένο γάλα σου στον καταψύκτη του νοσοκομείου μετά το εξιτήριό σου μπορείς να το πάρεις στο σπίτι σου, αν το επιθυμείς, ή να το δωρίσεις σε μια τράπεζα μητρικού γάλακτος.

Ποιες είναι οι επιλογές μου, αν δεν θέλω να πετάξω το αντλημένο γάλα μου;

Κάποιες μητέρες δεν επιθυμούν να πετάξουν το αντλημένο γάλα τους επειδή τους θυμίζει το μωρό τους και τη σύνδεση που κατάφεραν να αναπτύξουν μαζί του. Μια εναλλακτική απ’ το να πετάξεις το αντλημένο γάλα σου είναι να το δωρίσεις σε μια τράπεζα μητρικού γάλακτος, που θα το προσφέρει σε μωρά που το χρειάζονται. Οι περισσότερες τράπεζες μητρικού γάλακτος κάνουν τη διαλογή, τη συλλογή, τη διαδικασία και τη διανομή του αντλημένου γάλακτος σε μωρά των οποίων οι μητέρες δεν μπορούν να θηλάσουν ή δεν αρκεί ακόμη η παραγωγή τους για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Οι περισσότερες τράπεζες μητρικού γάλακτος δίνουν το γάλα από μητέρες δότριες σε μωρά με πεπτικά θέματα, καρδιολογικές παθήσεις ή άλλες ιατρικές προκλήσεις, στις οποίες η χορήγηση ανθρώπινου γάλακτος θα ωφελήσει.

[ ΣτΜ: Κάποιες μητέρες αποφασίζουν να κρατήσουν μια ποσότητα από το αντλημένο γάλα τους και να το κάνουν κόσμημα-ενθύμιο, ώστε να νιώθουν τη σύνδεση με το μωρό τους κάθε φορά που βλέπουν ή φορούν το συγκεκριμένο κόσμημα. Με αυτόν τον τρόπο, το μωρό τους συνεχίζει να είναι μέρος της καθημερινότητάς τους, ακόμη κι αν δεν είναι σωματικά μαζί τους.]

Το παιδί μου πέθανε στη μήτρα ή στον τοκετό. Θα ξεκινήσει η γαλουχία ακόμη κι αν το μωρό μου δεν επιβίωσε;

Μια γυναίκα μπορεί να παραγάγει γάλα από τη 12η εβδομάδα κύησης. Επομένως, το σώμα σου είναι πολύ πιθανόν να αρχίσει την παραγωγή γάλακτος ακόμη κι αν το μωρό σου πέθανε στη μήτρα ή στον τοκετό. Ακόμη κι αν επιθυμείς να διακόψεις την παραγωγή αμέσως, είναι σημαντικό να γνωρίζεις πώς να διαχειριστείς την παραγωγή σου στις ημέρες ή εβδομάδες που θα ακολουθήσουν από την απώλειά σου, ώστε να μην σ’ ενοχλεί το στήθος σου και να αποφύγεις το οίδημα.

Αν το μωρό μου πεθάνει στη μήτρα ή στον τοκετό, τι πρέπει να κάνω μόλις ξεκινήσει η παραγωγή μου;

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να διαχειριστείς το γάλα που παράγει ο οργανισμός σου παρά την απώλεια του μωρού σου είναι να αντλήσεις με θήλαστρο ή να κάνεις άμελξη με το χέρι, έτσι ώστε να αποφύγεις το οίδημα. Αν απομακρύνεις τόσο γάλα όσο χρειάζεται για να μειωθεί η πίεση στους μαστούς σου, αλλά όχι τόσο πολύ ώστε να τους αδειάσει και να παράγουν περισσότερο γάλα, θα μειωθεί η παραγωγή σου με το πέρασμα των ημερών. Όταν νιώθεις τους μαστούς σου πρησμένους ή γεμάτους, μπορείς να αντλήσεις μια μικρή ποσότητα γάλακτος μέχρι να σταματήσεις να νιώσεις δυσφορία. Αυτό συνήθως διαρκεί μόλις λίγα λεπτά. Μπορεί να χρειαστείς να αντλείς με το θήλαστρο ή με το χέρι κάποιες ώρες μέσα στην ημέρα για κάποιες ημέρες ή εβδομάδες μετά τον τοκετό για να μη νιώθεις δυσφορία στην περιοχή του στήθους, αλλά και για να προλάβεις οποιονδήποτε πόνο από το οίδημα των πρώτων ημερών. Πολλές μητέρες βρίσκουν ότι ένα νοσοκομειακού τύπου θήλαστρο είναι ο πιο εύκολος και αποδοτικός τρόπος να αντλήσουν για να ανακουφιστούν. Άλλες μητέρες αντλούν με το χέρι. Αν δεν έχεις διαθέσιμο ηλεκτρικό θήλαστρο, μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάποιο χειροκίνητο θήλαστρο ή να κάνεις άμελξη με το χέρι για να απομακρύνεις το γάλα σου. Το γάλα που αντλείς, μπορείς να το πετάξεις αμέσως μετά την άντληση ή να το αποθηκεύσεις στον καταψύκτη του νοσοκομείου για όσο είσαι εκεί (αν το επιτρέπουν) ή στο σπίτι σου, αν έχεις επιστρέψει.

Μπορώ να συνεχίσω να αντλώ το γάλα μου και πέρα από το να αισθάνομαι απλά άνεση στους μαστούς;

Φυσικά, μπορείς να συνεχίσεις να αντλείς το γάλα σου μετά την απώλεια του μωρού σου. Κάποιες μητέρες βλέπουν πως το να συνεχίζουν να αντλούν σε τακτική βάση τις βοηθάει να ανταπεξέλθουν στο πένθος τους. Χρησιμοποιούν τις αντλήσεις ως ένα τελετουργικό που τις βοηθάει να διαχειριστούν τη θλίψη τους και να τιμήσουν τη σύνδεσή τους με το μωρό τους. Αν δεν έχεις θήλαστρο, μπορείς να ρωτήσεις την μαιευτική κλινική που είσαι αν μπορεί να σου παρέχει ένα θήλαστρο για να αντλείς το γάλα σου, ώστε να νιώσεις ανακούφιση στην περιοχή του στήθους και να αποφύγεις το οίδημα. Αν ενδιαφέρεσαι να συνεχίσεις τις αντλήσεις και μετά την επιστροφή στο σπίτι σου, ρώτησε μια μαία ή μια Σύμβουλο θηλασμού σχετικά με την ενοικίαση θηλάστρου για οικιακή χρήση.

Τι μπορώ να κάνω αν νιώθω το στήθος μου πρησμένο μετά τον θάνατο του μωρού μου;

Ακολουθούν κάποιες ιδέες που μπορείς να δοκιμάσεις αν αισθάνεσαι δυσφορία ή οίδημα στο στήθος:

• Κρύες κομπρέσες: Χρησιμοποίησε κρύες κομπρέσες στους μαστούς για 20 λεπτά για να σταματήσει η δυσφορία και το πρήξιμο.
• Φύλλα από άσπρο λάχανο: Αφαίρεσε φύλλα από ένα μεγάλο άσπρο λάχανο και χρησιμοποίησέ τα ως επιθέματα στο στήθος. Βάλε από πριν το λάχανο στο ψυγείο ή την κατάψυξη και τοποθέτησέ τα μέσα στο σουτιέν σου. Άλλαξέ τα όταν τα νιώσεις να μαραίνονται. Δοκίμασέ το για 20 λεπτά, 3-4 φορές την ημέρα.
• Ευχάριστα ζεστά μπάνια: Αυτό μπορεί να βοηθήσει να διευκολυνθεί η ροή του γάλακτος από τους μαστούς και να νιώσεις ανακούφιση.
• Αναλγητικά φάρμακα: Συζήτησε με τον γιατρό σου για την πιθανότητα να σου χορηγηθούν αναλγητικά φάρμακα για ανακούφιση του πόνου και του οιδήματος.
• Αντλήσεις γάλακτος: Όταν αντλείς με το θήλαστρο ή με το χέρι, αφαίρεσε τόσο γάλα όσο χρειάζεται για να νιώσεις ανακούφιση. Συνήθως 2-3 λεπτά άντλησης είναι αρκετά για να νιώσεις το στήθος σου πιο άνετο.
• Φόρεσε σουτιέν: Ένα άνετο και υποστηρικτικό σουτιέν βοηθάει με τους υπερφορτωμένους μαστούς καθώς τους στηρίζει. Με τη χρήση ενός άνετου στηθόδεσμου, που δεν πιέζει τους μαστούς, πολλές μητέρες βιώνουν λιγότερες διαρροές γάλακτος και λιγότερη δυσφορία. Σουτιέν με ενίσχυση ή μπανέλα είναι καλό να χρησιμοποιούνται με σύνεση και προσοχή, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε φραγμένο πόρο ή ερεθισμένες περιοχές.

Αν θέλω να δωρίσω το γάλα μου σε τράπεζα γάλακτος, πού μπορώ να αποθηκεύω το γάλα μου;

Μπορείς να αποθηκεύεις το αντλημένο γάλα σου σε καταψύκτη, μέχρι να νιώσεις έτοιμη να το δωρίσεις. Αν έχεις ήδη καταψύκτη βαθιάς κατάψυξης, θα ήταν ιδανικό να το αποθηκεύσεις εκεί για να διατηρηθεί για περισσότερο καιρό. Αν όχι, μπορείς να το αποθηκεύεις στην κατάψυξη του ψυγείου σου. Είναι βοηθητικό να σημειώνεις σε κάθε σακουλάκι αποθήκευσης μητρικού γάλακτος την ημερομηνία της άντλησης και το όνομά σου. [1]

Όσο πιο νωρίς μπορείς, επικοινώνησε με την πιο κοντινή σου τράπεζα γάλακτος για να διασφαλίσεις ότι ακολουθείς τους κανόνες τους για δωρεά μητρικού γάλακτος και να ξεκινήσεις τη διαδικασία ελέγχου πριν τη συλλογή. Πέρα από την επιλογή που έχεις να δωρίσεις το γάλα σου σε τράπεζες μητρικού γάλακτος για να δοθεί σε μωρά που το χρειάζονται, κάποιες τράπεζες γάλακτος ίσως επιτρέπουν τη δωρεά γάλακτος με σκοπό την έρευνα. Η δωρεά με σκοπό την έρευνα – συνήθως σε κάποιο τοπικό πανεπιστήμιο- βοηθάει να εμβαθύνουμε στην επιστήμη πίσω από τον θηλασμό και είναι μια καλή επιλογή αν για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η δωρεά του γάλακτός σου για χρήση από άλλα μωρά (λόγω πχ. ιατρικού ιστορικού ή χορήγησης φαρμάκων).

Κι αν θέλω να σταματήσω την παραγωγή μου αντί να τη συνεχίσω;

Η διαδικασία της διακοπής της παραγωγής είναι διαφορετική για κάθε μητέρα. Η συχνότητα με την οποία χρειάζεται να αντλείς και η διάρκεια της άντλησης εξαρτώνται από την ποσότητα του γάλακτος που παράγεις, όπως και από το πόσο συχνά αντλούσες πριν την απώλεια του μωρού σου και πόσος καιρός πέρασε από τον τοκετό σου. Μια γενική οδηγία για τη διακοπή της παραγωγής είναι να αντλείς μέχρι να αισθάνεσαι ανακούφιση, μειώνοντας τη διάρκεια κάθε άντλησης και αυξάνοντας τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των αντλήσεων (Neifert, 2009). [2] Για παράδειγμα, αν αντλούσες κάθε 3 ώρες (8 φορές το 24ωρο) για 20 λεπτά κάθε φορά, μπορείς να αντλείς κάθε 4 ή 5 ώρες για 15 λεπτά. Μετά από κάποιες αντλήσεις, μπορείς να δοκιμάσεις να αντλείς ακόμη πιο αραιά και να μειώσεις τις συνολικές αντλήσεις μέσα στο 24ωρο. Αν νιώθεις δυσφορία ή πρήξιμο στο στήθος, προσάρμοσε το πρόγραμμα αντλήσεων για κάθε 4 ώρες αλλά για 12 λεπτά αντί για 15 λεπτά. Καθώς η παραγωγή σου θα μειώνεται, θα αυξάνεις τα διαστήματα μεταξύ των αντλήσεων και θα περνάς λιγότερο χρόνο αντλώντας.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να μειώσεις σταδιακά την παραγωγή σου χωρίς να βιώσεις έντονη δυσφορία είναι να απομακρύνεις τόσο γάλα όσο χρειάζεται για να νιώσεις ότι μειώνεται η πίεση στους μαστούς σου, αλλά ταυτόχρονα όχι περισσότερο, ώστε να μην αδειάζουν και παίρνουν το μήνυμα να συνεχίζουν την παραγωγή. Η παραγωγή σου συνήθως θα μειωθεί σχετικά γρήγορα αν μειώνεις σταδιακά τον συνολικό αριθμό αντλήσεων σε ένα κοντινό χρονικό διάστημα της μιας ή δύο εβδομάδων μετά την απώλεια του μωρού σου. (Neifert, 2009). [2]

Η χρήση ηλεκτρικού, νοσοκομειακού τύπου θήλαστρου είναι πιθανόν ο πιο εύκολος τρόπος να μειώσεις την παραγωγή σου. Αν δεν έχεις διαθέσιμο κάποιο ηλεκτρικό θήλαστρο, μπορείς να χρησιμοποιήσεις χειροκίνητο θήλαστρο ή να αντλήσεις με το χέρι.

Κάποιες επιπλέον πληροφορίες για την οικογένεια και τους φίλους των μητέρων που βίωσαν περιγεννητική απώλεια.

Η απόφαση του πώς θα ανταποκριθεί μια μητέρα στην παραγωγή γάλακτος μετά την απώλεια του μωρού της είναι καθαρά προσωπική και είναι συχνά αρκετά δύσκολη για εκείνη. Το βάρος της θλίψης, σε συνδυασμό με τις διαδικασίες της κηδείας, είναι πολλά για να αντέξει κανείς. Είναι πολύ σημαντικό να είσαι διαθέσιμος/-η να υποστηρίξεις και να συμπαρασταθείς στη μητέρα. Δώσε της χρόνο να πάρει τις δικές της αποφάσεις, όπως το αν θα διακόψει ή θα διατηρήσει την παραγωγή της για όσο καιρό αυτή θελήσει, ενώ ταυτόχρονα να της δείξεις ότι είσαι εκεί για κείνη, όποια απόφαση κι αν πάρει.