Συγχαρητήρια για το ενδιαφέρον σου να δώσεις αίμα ενώ θηλάζεις! Είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία που μπορεί να σώσει έως και 3 ανθρώπινες ζωές σε μόλις 20 λεπτά από τον χρόνο σου.
Ο θηλασμός δεν αποτελεί αντένδειξη για να δώσεις αίμα. Το κριτήριο που καθορίζει πότε θα δώσεις αίμα είναι η ύπαρξη εγκυμοσύνης και το διάστημα που έχει μεσολαβήσει από τον τοκετό σου. Αναλόγως με τη χώρα που βρίσκεσαι ίσως υπάρχουν αποκλίσεις στις οδηγίες, επομένως συστήνεται να απευθυνθείς στην εκάστοτε αρμόδια Υπηρεσία Αιμοδοσίας, ώστε να είσαι σίγουρη ότι πληροίς τα κριτήρια του αιμοδότη και μην ταλαιπωρηθείς.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), θα χρειαστεί να περιμένεις για να δώσεις αίμα αν:
- είσαι έγκυος ή έχεις γεννήσεις τους προηγούμενους τρεις μήνες.
- θηλάζεις το μωρό σου και δεν έχουν περάσει 6 μήνες από τον τοκετό.
- δεν πληροίς κάποιο από τα κριτήρια αποδοχής αιμοδότη.
- Ανήκεις σε ένα από τα κριτήρια αποκλεισμού αιμοδότη.
Στις περισσότερες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς, Γαλλία, Ιταλία κ.ά.), ένα διάστημα 6 μηνών μετά τον τοκετό θεωρείται ασφαλές για αιμοδοσία από μια μητέρα που θηλάζει το μωρό της.
Ο λόγος;
Μια γυναίκα που έχει μόλις γεννήσει χρειάζεται να δώσει λίγο χρόνο στο σώμα της να αναρρώσει από τον τοκετό, αλλά και να αναπληρώσει τα αποθέματα σιδήρου, τα οποία κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης μειώνονται για να καλύψουν τις ανάγκες του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Συνεπώς, οι 6 μήνες μετά τον τοκετό θεωρούνται ικανό διάστημα, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό. Επιπλέον, τους 6 πρώτους μήνες της ζωής ενός βρέφους συστήνεται ο αποκλειστικός θηλασμός του (ΠΟΥ, Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία, UNICEF, Ινστιτούτο Υγείας Παιδιού -Ελλάδα), ενώ μετά τους 6 μήνες εισάγονται συμπληρωματικά προς τον θηλασμό κι οι στερεές τροφές στη διατροφή του βρέφους.
Στις μέρες μας, ο μακροχρόνιος θηλασμός ή θηλασμός νηπίου υποστηρίζεται και ακολουθείται από αρκετές μητέρες που μπορεί να πληρούν τα κριτήρια αποδοχής αιμοδότη. Επομένως, ο αποκλεισμός των μητέρων που θηλάζουν με μόνο κριτήριο τον θηλασμό πρέπει να αποφεύγεται.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η Ελλάδα ανήκει στις 64 χώρες στον κόσμο που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν αυτόνομα τις ανάγκες τους για αίμα, με αποτέλεσμα να στηρίζονται σε δότες αντικατάστασης από άλλες χώρες. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει τα χαμηλότερα ποσοστά αιμοδοτών παγκοσμίως σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Δυστυχώς, οι περιορισμοί για πρόληψη της δημόσιας υγείας λόγω της πανδημίας του covid-19, είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν τα διαθέσιμα αποθέματα αίματος σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ υπήρχαν και δυσκολίες στη μετακίνηση των αιμοδοτών στα διάφορα κέντρα αιμοδοσίας.
Ως εκ τούτου, δράσεις εθελοντικής αιμοδοσίας είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε μέσω επίσημου φορέα πρέπει να ενισχύονται, και όχι να καταστέλλονται, ενώ είναι σημαντική και η έγκυρη και ενημερωμένη πληροφόρηση από επαγγελματίες υγείας για τις προϋποθέσεις που ισχύουν όσον αφορά στην αιμοδοσία κατά την περίοδο του θηλασμού.
Να θυμάσαι:
- Κατά τη διάρκεια της αιμοδοσίας δίνεις περίπου 450ml από το αίμα σου. Αυτή η ποσότητα αίματος πρέπει να αναπληρωθεί γρήγορα, οπότε είναι σημαντικό να ενυδατώνεσαι καλά, πίνοντας πολλά υγρά, τόσο πριν όσο και μετά την αιμοδοσία σου.
- Να έχεις φάει ένα ελαφρύ γεύμα 3 με 4 ώρες πριν δώσεις αίμα.
- Να έχεις μαζί σου πρόσφατες εξετάσεις γενικής αίματος.
- Είναι ζωτικής σημασίας να έχεις μια ειλικρινή καταγραφή του ιστορικού που θα σου ζητηθεί από τον υπεύθυνο ιατρό, χωρίς να αποκρύψεις κάτι.
- Να αποφεύγεις να σηκώσεις βαριά αντικείμενα με το χέρι που έδωσες αίμα την ημέρα της αιμοδοσίας (στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν από τη μητέρα που θέλει να δώσει αίμα και θα επιστρέψει στο σπίτι με το μωρό ή το μεγαλύτερο παιδί της).
- Να θηλάζεις το παιδί σου ελεύθερα και ανεμπόδιστα ή στη συχνότητα που θηλάζατε και πριν από την αιμοδοσία. Καθώς το γάλα σου παράγεται από το αίμα σου, υποθετικά μπορεί να συμβεί μια παροδική μείωση της παραγωγής. Το σώμα σου, όμως, θα αναπληρώσει την ποσότητα αίματος που χρειάστηκε για την αιμοδοσία, οπότε δεν χρειάζεται να αποτελεί αυτό λόγο ανησυχίας μετά την πάροδο κάποιων ωρών από την αιμοδοσία.
- Μπορείς να πραγματοποιήσεις την επόμενη αιμοδοσία μετά από περίπου 4 μήνες, δηλαδή μπορείς να δώσεις αίμα 3 φορές τον χρόνο, δίνοντας ζωή σε 9 ανθρώπους!
Αιμοδοσία & Θηλασμός
Ο Dr. Jack Newman είναι παιδίατρος και ειδικεύεται στην υποστήριξη και υπεράσπιση του θηλασμού. Αναφέρει ότι κάθε μητέρα που δεν είναι αναιμική μπορεί να δώσει αίμα.
Ο Ερυθρός Σταυρός στην Αμερική δέχεται θηλάζουσες μητέρες. Συγκεκριμένα αναφέρουν: «Άτομα σε κατάσταση εγκυμοσύνης δεν είναι επιλέξιμα για να δωρίσουν αίμα. Περιμένετε 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό».
Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας του Καναδά δεν επιτρέπει σε θηλάζουσες μητέρες να δίνουν αίμα κατά τους πρώτους έξι μήνες μετά τον τοκετό.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια θηλάζουσα μητέρα μπορεί να δώσει αίμα, αν το μωρό της είναι τουλάχιστον 6 μηνών.
Για πληροφορίες σχετικά με την αιμοδοσία και τον θηλασμό στη Γαλλία, μπορείτε να ανατρέξετε στον σχετικό σύνδεσμο της LLL France.
Ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας της Ιταλίας δήλωσε ότι «αποδεχόμαστε την προϋπόθεση των 6 μηνών μετά τον τοκετό για οποιαδήποτε γυναίκα, ανεξαρτήτως του αν θηλάζει ή όχι. Ο θηλασμός δεν είναι κριτήριο αποκλεισμού από την αιμοδοσία, αλλά μια κατάσταση που χρειάζεται να ληφθεί υπ’ όψιν από μια μητέρα που θέλει να δώσει αίμα, η οποία και μπορεί να επιστρέψει στην εθελοντική αιμοδοσία 6 μήνες μετά τον τοκετό της». Τα αποθέματα σιδήρου είναι ένας παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν.
Στην LLL Italia υπάρχει ένα σχετικό άρθρο που μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Στην Αυστραλία, θα χρειαστεί να περιμένετε τουλάχιστον 9 μήνες μετά τον τοκετό και μέχρι το μωρό να έχει μειώσει σημαντικά τους θηλασμούς (δηλαδή να προσλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής του από στερεές τροφές), ώστε να δώσετε αίμα.
Στην Ολλανδία, η Τράπεζα Αίματος δηλώνει ότι «ο θηλασμός δεν παρεμβαίνει στη δωρεά αίματος». Παρ’ όλα αυτά, συνιστούν μια μητέρα να μην δώσει αίμα προτού περάσουν έξι μήνες από τον τοκετό της.
Στη Νέα Ζηλανδία, μετά την εγκυμοσύνη, η περίοδος αναβολής πρέπει να διαρκεί τόσους μήνες όσοι και η διάρκεια της εγκυμοσύνης. Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας της Νέας Ζηλανδίας δηλώνει ότι «δεν συνιστάται η αιμοδοσία κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Όπως και στην περίοδο της εγκυμοσύνης, η περίοδος αναβολής της αιμοδοσίας είναι τουλάχιστον 9 μήνες (όπως κι η διάρκεια της εγκυμοσύνης) και μέχρι 3 μήνες αφού το μωρό έχει σημαντικά μειώσει θηλασμούς (δηλαδή όταν παίρνει τα περισσότερα από τη διατροφή ή από το τυποποιημένο γάλα».
Αν και η δωρεά αίματος είναι μια προσωπική απόφαση, η La Leche League συνιστά να συμβουλευτείς τον επαγγελματία υγείας σου ή/και το εθνικό κέντρο αιμοδοσίας της χώρας σου, ώστε να πάρεις μια ενημερωμένη απόφαση.
Αν επιλέξεις να δωρίσεις αίμα ενώ θηλάζεις, θα χρειαστεί να ενυδατώνεσαι σωστά. Το ανθρώπινο γάλα αποτελείται κατά 87% από νερό, και με τη δωρεά αίματος δίνεις περίπου 450ml αίματος, οπότε η ποσότητα που πρέπει να αναπληρωθεί είναι αρκετή. Όλοι οι αιμοδότες πρέπει να έχουν καταναλώσει ένα ελαφρύ γεύμα πριν την αιμοδοσία και να πίνουν μεγάλες ποσότητες νερού μετά. Μετά την αιμοδοσία, συστήνεται στους αιμοδότες να αποφεύγουν να σηκώνουν βάρη με το χέρι που χρησιμοποιήθηκε για να δώσουν αίμα (για αποφυγή εμφάνισης μελανιών). Αυτό ίσως είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούν οι μητέρες που θηλάζουν και θέλουν να δώσουν αίμα, οι οποίες ίσως δεν θα μπορούν να αποφύγουν να σηκώσουν τα μωρά τους ή τα μεγαλύτερα παιδιά τους.
Πρωτότυπο άρθρο από La Leche League International: CAN I DONATE BLOOD WHILE I AM BREASTFEEDING?
Πηγές:
- https://ekea.gr/
- https://bloode.org/i-aimodosia-stin-ellada/
- WHO (2016) Global Status Report on Blood Safety and Availability.
- LLLI (2020) Can Ι donate blood while Ι am breastfeeding?
- https://www.lllitalia.org/donare-il-sangue.html?fbclid
