Όταν ένα μωρό κλαίει για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς προφανή αιτία, τότε συχνά λένε στους γονείς ότι το βρέφος τους έχει κολικούς. Αυτή είναι μια «γενική περιγραφή» για την περίπτωση που ένα μωρό κλαίει αδιάκοπα για περίπου τρεις ώρες την ημέρα και δεν μπορεί να παρηγορηθεί. Το κλάμα εμφανίζεται συνήθως το απόγευμα ή τα βράδια. Συχνά ξεκινάει στις πρώτες εβδομάδες και συνήθως σταματάει περίπου στους τέσσερις μήνες.
Μπορεί να είναι εξαιρετικά αγχωτικό για μια μητέρα να ακούει το μωρό της να κλαίει χωρίς να ξέρει τι συμβαίνει ή τι να κάνει για να το παρηγορήσει. Είναι εύκολο να αρχίσει να αναρωτιέται κανείς αν ευθύνεται ο θηλασμός, ιδίως αν οι άλλοι υποδεικνύουν ότι μπορεί να φταίει.
Τι προκαλεί κολικούς;
Μερικές φορές η αιτία των κολικών δεν αποκαλύπτεται ποτέ και μπορεί να σχετίζεται με την προσωπικότητα ή την ιδιοσυγκρασία του ίδιου του μωρού. Ορισμένα μωρά είναι πιο ευαίσθητα από άλλα και χρειάζονται περισσότερη παρηγοριά. Δεν είναι ασυνήθιστο για ένα μωρό να θηλάζει συχνά τις απογευματινές ώρες, τόσο για παρηγοριά όσο και για να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος της μητέρας, και το κλάμα που χαρακτηρίζεται ως «κολικός» μπορεί απλώς να σημαίνει ότι το μωρό χρειάζεται να θηλάσει ξανά.
Για άλλα μωρά η δυσφορία μπορεί να αποδοθεί σε υπερπαραγωγή γάλακτος, σε έντονη ροή, σε παλινδρόμηση ή περιστασιακά σε αλλεργίες. Μερικές φορές ένα μωρό εξακολουθεί να αισθάνεται δυσφορία ακόμη και από τη διαδικασία του τοκετού.
Τοποθέτηση και προσκόλληση
Συμπτώματα τύπου κολικού μπορεί να εμφανιστούν εάν ένα μωρό έχει προβλήματα προσκόλλησης στο στήθος. Μια ρηχή τοποθέτηση μπορεί να κάνει τα μωρά να καταπίνουν πολύ αέρα, γεγονός που προκαλεί δυσφορία. Επίσης, η διαδικασία του τοκετού μπορεί μερικές φορές να αφήσει τα μωρά με ένταση στο σαγόνι και τον λαιμό τους, γεγονός που τα δυσκολεύει να ανοίξουν το στόμα τους αρκετά πλατιά. [8]
Αυτά το άρθρα δίνουν πολλές προτάσεις για το πώς να πετύχετε βαθύτερη προσκόλληση και να βρείτε μια θέση που μπορεί να είναι πιο άνετη:
- Positioning & Attachment, La Leche League GB, 2016 (Αγλικά/English)
- Στάσεις θηλασμού & Τοποθέτηση του μωρού στο στήθος, άρθρο «γαλουχώ», Φεβρουάριος 2011(Ελληνικά)
Ο χαλινός γλώσσας μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσκολίες με την προσκόλληση και την τοποθέτηση και μπορεί να είναι αγχωτικό τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σε αυτά τα άρθρα:
- Tongue-Tie, La Leche League Great Britain, 2016 (Αγγλικά/English)
- Τι είναι ο «κοντός χαλινός»; Πώς επηρεάζει τον θηλασμό; Πως αντιμετωπίζεται, άρθρο «γαλουχώ», Ιούνιος 2014 (Ελληνικά)
Υπερπαραγωγή
Το μωρό μπορεί να παίρνει καλό βάρος, αλλά να συμπεριφέρεται ανήσυχα στο στήθος. Μπορεί να αποτραβιέται από αυτό και να τρέχει γάλα από το στόμα του, ενώ η μητέρα μπορεί να βλέπει μια έντονη ροή γάλακτος που μοιάζει με «ψέκασμα». Το μωρό κλαίει και θέλει να θηλάσει, αλλά φαίνεται εκνευρισμένο και απομακρύνεται, με το σώμα του να παίρνει σχήμα τόξου. Τα κακά του μπορεί να είναι πρασινωπά και αφρώδη, αντί για κιτρινωπά, και το μωρό δείχνει ενοχλημένο και δυσαρεστημένο.
Αυτό το άρθρο της La Leche League GB (Αγγλικά) και αυτό το φυλλάδιο των La Leche League Switzerland & La Leche League Greece (Ελληνικά) εξηγούν τις αιτίες της υπερπαραγωγής και δίνουν πολλές ιδέες για το πώς να βελτιώσετε τα πράγματα. Επιπλέον πληροφορίες σχετικά με την υπερπαραγωγή στα Αγγλικά θα βρείτε στην ιστοσελίδα της La Leche League International:
Παλινδρόμηση
Η παλινδρόμηση και οι κολικοί συνδέονται στενά και συχνά συγχέονται μεταξύ τους. Η παλινδρόμηση μπορεί επίσης να προκληθεί από την υπερπαραγωγή, ενώ και οι δύο καταστάσεις αποτελούν συχνό πρόβλημα όταν το μωρό λαμβάνει μεγάλες ποσότητες γάλακτος με μεγάλα χρονικά διαστήματα να μεσολαβούν μεταξύ των θηλασμών. Ένα μωρό που έχει παλινδρόμηση συχνά κάνει αναγωγές και κλαίει περισσότερο όταν είναι ξαπλωμένο ή όταν βρίσκεται σε κάθισμα αυτοκινήτου.
Αυτό το άρθρο της La Leche League GB (Αγγλικά) και αυτό το φυλλάδιο του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος-La Leche League Greece μιλούν για την αναγνώριση της παλινδρόμησης και προσφέρουν ιδέες για να βοηθήσετε το μωρό.
Αλλεργίες
Οι μητέρες με ανήσυχο μωρό συχνά αναρωτιούνται αν φταίει κάτι στη διατροφή τους. Ορισμένοι πολιτισμοί των οποίων η διατροφή περιλαμβάνει πικάντικα φαγητά έχουν μια ειδική, πιο ήπια δίαιτα για τις θηλάζουσες μητέρες για τον πρώτο μήνα περίπου. Τα περισσότερα μωρά δεν ενοχλούνται από οποιαδήποτε τροφή τρώει η μητέρα τους, αλλά αν ένα μωρό προέρχεται από οικογένεια με ιστορικό αλλεργιών και φαίνεται ανήσυχο, μπορεί να βοηθήσει η τήρηση ενός ημερολογίου διατροφής, μόνο και μόνο για να εντοπιστεί αν κάποια συγκεκριμένη τροφή προκαλεί δυσφορία.
Υπάρχουν περισσότερα για τις αλλεργίες θα βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:
- Allergies & Food Intolerances, La Leche League GB, 2020 (Αγγλικά/English)
- Food Allergies and Breastfeeding, La Leche League International, 2018 (Αγγλικά/English)
- Φυλλάδιο «Αλλεργίες & Θηλασμός», Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος-La Leche League Greece, 2000 (Ελληνικά)
Κολικοί που προκαλούνται από την κουλτούρα;
Μια μελέτη του Ronald Barr, ενός παιδίατρου στο Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά, εξέτασε τα μοτίβα του βρεφικού κλάματος [1] και υπέδειξε ότι το κλάμα σε ένα βαθμό είναι φυσιολογικό, αλλά μπορεί να παρατείνεται από σύγχρονες πρακτικές, όπως για παράδειγμα τα μεγαλύτερα διαστήματα μεταξύ των θηλασμών. Ο Dr. Barr συνέκρινε τα αποτελέσματα μιας μελέτης στη φυλή !Kung της Νότιας Αφρικής [2] με τους τυπικούς τρόπους με τους οποίους χειρίζονται και ταΐζονται τα βρέφη στην Αμερική και την Ευρώπη. Οι !Kung κουβαλούν τα μωρά τους συνεχώς πάνω τους και τα ταΐζουν όποτε κλαίνε. Τα μωρά μπορεί να ταΐζονται τρεις ή τέσσερις φορές την ώρα για ένα ή δύο λεπτά σε κάθε τάισμα.
Ο Dr. Barr ζήτησε από μερικές μητέρες να κουβαλούν (φορώντας σε μάρσιππο) τα μωρά τους τουλάχιστον τρεις ώρες την ημέρα και αυτές οι μητέρες ανέφεραν ότι τα μωρά τους έκλαιγαν μόνο το μισό χρόνο σε σύγκριση με τα μωρά που δεν τα κρατούσαν για αυτές τις τρεις ώρες.
Τι μπορώ να κάνω για το ανήσυχο μωρό μου;
Πολλά ανήσυχα μωρά ηρεμούν πιο εύκολα αν βρίσκονται κοντά στη μητέρα τους και μπορούν να θηλάζουν όποτε το επιθυμούν. Η προσφορά του στήθους ηρεμεί πολλά βρέφη που κλαίνε, ειδικά αν η μητέρα τους έχει προσπαθήσει να περιορίσει τους θηλασμούς λόγω πληγωμένων θηλών ή στην προσπάθειά της να οριοθετήσει τους θηλασμούς.
Αν αυτό δεν αποδώσει, τότε μπορεί να βοηθήσει το να περπατάτε κρατώντας το μωρό. Ειδικά για τα μωρά με παλινδρόμηση, το να τα κρατάτε σε όρθια θέση είναι πολύ πιο άνετο για εκείνα από το να τα κρατάτε ξαπλωμένα. Όλα τα μωρά καταπίνουν αέρα και ενώ πολλά δεν ενοχλούνται ιδιαίτερα από αυτόν, αλλά μπορεί να τα κάνει να νιώθουν άβολα, οπότε η όρθια θέση μπορεί να βοηθήσει στη μετακίνηση των φυσαλίδων αέρα που τους προκαλούν πόνο και να τα κάνει να ρευτούν και ανακουφιστούν.
Μια χρήσιμη φράση είναι «εγγύτητα, μεταφορά, περπάτημα και κουβέντιασμα»: έρευνες έχουν δείξει ότι αυτά τα βήματα, που χρησιμοποιούνται με τη σειρά ανάλογα με τις ανάγκες, μπορούν να μειώσουν σημαντικά το κλάμα για πολλά μωρά.
Πολλές μητέρες έχουν βρει χρήσιμες τις παρακάτω ιδέες που αναφέρονται στο βιβλίο The Womanly Art of Breastfeeding [3]:
- Ανταποκριθείτε αμέσως. Εάν σηκώσετε και παρηγορήσετε το μωρό πριν αναστατωθεί πολύ, είναι συνήθως ευκολότερο να ηρεμήσει.
- Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε όσο το δυνατόν περισσότερο έναν μαλακό μάρσιππο αγκαλιάς για μωρά. Ένα μωρό θέλει να είναι κοντά στη μητέρα του και το να είναι όρθιο είναι συχνά πιο άνετο. Είναι πιο εύκολο να ανταποκριθείτε έτσι όταν χρειάζεται να θηλάσει. Το να βγείτε για μια βόλτα μπορεί να είναι επίσης χαλαρωτικό και για τους δυο σας. [9]
- Δοκιμάστε το Magic Baby Hold / κράτημα του κολικού. Αυτό μπορεί να είναι μια πολύ χρήσιμη τεχνική ανακούφισης, ειδικά για ένα καλοταϊσμένο αλλά ανήσυχο μωρό. Το μωρό τοποθετείται με την πλάτη του στο στήθος της μητέρας του, έτσι ώστε και οι δύο να κοιτούν προς τα εμπρός. Το αριστερό χέρι της μητέρας περνάει πάνω από τον αριστερό ώμο του μωρού και κρατάει τον δεξιό μηρό του. Το μωρό θα έχει τα χέρια του εκατέρωθεν του χεριού της μητέρας του και η μαμά του θα έχει μια σταθερή λαβή στο πόδι του. Μπορεί να κοιτάζει προς το πάτωμα ή να αγκαλιάζει τη μητέρα του έτσι ώστε να κοιτάζει προς τα έξω ή ακόμα και με το χέρι της μητέρας (που εξακολουθεί να κρατάει το μηρό του) στο γοφό της. Η μητέρα έχει τους ώμους της χαλαρούς και ένα χέρι ελεύθερο αν χρειαστεί. Σε αυτή τη θέση το μωρό βρίσκεται επίσης στην αριστερή του πλευρά, την οποία ορισμένα μωρά βρίσκουν πιο καταπραϋντική.
- Η «αναπήδηση του μωρού» (κούνημα) μπορεί να προστεθεί σε αυτό το κράτημα. Μπορεί να ξεκινήσει με απλή ταλάντευση, και στη συνέχεια να προστεθεί ένα «πηδηματάκι». Παρόλο που το πρόσωπο του μωρού δεν είναι ορατό, είναι δυνατόν να νιώσετε την ένταση του σώματός του, οπότε αν το πίσω μέρος του κεφαλιού του αρχίσει να διπλώνει ή το σώμα του αρχίζει να σφίγγεται, τα επόμενο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να το γυρίσετε λίγο, ώστε να βλέπει κάτι διαφορετικό. Κυρίως η αναπήδηση/το κούνημα του μωρού και η αλλαγή σκηνικού θα βοηθήσουν.
- Βάλτε το να ρευτεί.
- Αλλάξτε την πάνα του.
- Γδύστε το εντελώς – τα ρούχα του μπορεί να του προκαλούν δυσφορία.
- Τυλίξτε το με μια ελαφριά κουβέρτα.
- Αν έχει υπερένταση, κατευθυνθείτε σε ένα ήσυχο δωμάτιο.
- Κουνήστε το.
- Τραγουδήστε του, μιλήστε του ή κάντε δυνατούς ήχους «σσσς» κρατώντας το στην αγκαλιά σας.
- Δοκιμάστε διαφορετικές στάσεις, όπως το να το ξαπλώσετε στην κοιλιά του και να του τρίψετε την πλάτη, ή να το μεταφέρετε στον βραχίονά σας με την κοιλιά προς τα κάτω.
- Αν το μωρό είναι ανήσυχο τη νύχτα και νιώθετε ότι είστε οι μόνοι ξύπνιοι σε όλον τον κόσμο, μπορεί να σας βοηθήσει να βγείτε έξω ή να κοιτάξετε από το παράθυρο το φεγγάρι και να σκεφτείτε όλες τις άλλες μητέρες και τα μωρά εκεί έξω κάτω από το ίδιο φεγγάρι.
- Ένα ωραίο χαλαρωτικό μπάνιο μαζί μπορεί να ηρεμήσει τόσο εσάς όσο και το μωρό, και μερικά μωρά που αρνούνται να θηλάσουν θα προσκολληθούν φυσικά όσο είναι μέσα στο ζεστό νερό.
- Σε ορισμένα μωρά αρέσει ένα απαλό μασάζ (υπάρχει ένα μασάζ που ονομάζεται “I love U” στο βιβλίο The Fussy Baby Book των William και Martha Sears).
- Βγείτε έξω ή κάντε δουλειές κατά τη διάρκεια της περιόδου που το μωρό είναι ανήσυχο για να το διασκεδάσετε.
- Χορέψτε μαζί του.
- Βάλτε το μωρό σε ένα sling ή μια κουβέρτα «αιώρα» και κουνήστε το απαλά είτε από το κεφάλι προς τα πόδια είτε από αυτί προς αυτί.
- Οι χειροπρακτικές τεχνικές προτείνονται και για την ανακούφιση των κολικών σε ορισμένα μωρά [4,8].
- Αν θέλει πραγματικά να θηλάσει, τίποτα άλλο δεν θα βοηθήσει εκτός από τον θηλασμό!
Βοηθάει κάτι;
Όταν ένα μωρό κλαίει ασταμάτητα και είναι δύσκολο να το παρηγορήσετε, είναι εύκολο για μια μητέρα να νιώσει ότι κάνει κάτι λάθος. Μπορεί να αρχίσει να σκέφτεται ότι δεν ξέρει πώς να είναι μητέρα του παιδιού της ή ακόμη και ότι το κάνει επίτηδες. Καλοπροαίρετοι φίλοι μπορεί να υπονοήσουν ότι το μωρό χειραγωγεί τη μητέρα του, αλλά τα μωρά δεν είναι ικανά για κάτι τέτοιο. Δεν καταλαβαίνουν γιατί πονάνε και απλώς θέλουν την παρηγοριά στην αγκαλιά της μητέρας τους.
Αν συνεχίσει να κλαίει ακόμα και όταν το κρατάτε αγκαλιά, μπορεί να φαίνεται στη μητέρα ότι δεν βοηθάει το μωρό της, αλλά δεν είναι ποτέ χάσιμο χρόνου να το αγκαλιάζει. Στην πραγματικότητα, ένα μωρό χρειάζεται τη μητέρα του περισσότερο από ποτέ εκείνη τη στιγμή. Ακόμα και αν δεν ξέρει γιατί είναι δυστυχισμένο, το να έχει τη μητέρα του κοντά του το βοηθά να νιώθει ασφάλεια και αγάπη.
Βρίσκοντας υποστήριξη από τους άλλους
Η φροντίδα ενός μωρού που κλαίει μπορεί να είναι εξαντλητική και αγχωτική. Αν φτάσει στο σημείο να νιώθει η μητέρα ότι δεν μπορεί να αντέξει άλλο, μπορεί να βοηθήσει το να ζητήσει από κάποιον άλλον να το κρατήσει για λίγο, ενώ εκείνη κάνει ένα διάλειμμα και φτιάχνει ένα ζεστό ρόφημα ή τρώει ένα σνακ. Αν είναι μόνη της και πραγματικά νιώθει ότι είναι υπερβολικό όλο αυτό που βιώνει, τότε το να το ξαπλώσει κάπου με ασφάλεια, μόνο για λίγα λεπτά, ενώ εκείνη πηγαίνει σε ένα άλλο δωμάτιο και παίρνει μερικές βαθιές ανάσες, μπορεί να αποκαταστήσει την ικανότητά της να παρηγορήσει το μικρό της [5].
Μερικές φορές προτείνεται να αφήνουμε το μωρό να «κλαίει», αλλά το παρατεταμένο κλάμα είναι σωματικά και συναισθηματικά πολύ στρεσογόνο και μπορεί να έχει αντίκτυπο στις συνάψεις των νευρώνων του εγκεφάλου [6]. Αν το αφήσουμε να κλαίει, το μωρό θα σταματήσει τελικά, αλλά θα μάθει ότι οι ανάγκες του για παρηγοριά δεν έχουν ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν. Η ανταπόκριση στο κλάμα ενός μωρού δημιουργεί ασφάλεια και ανεξαρτησία στο μέλλον [7].
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με τους κινδύνους του να αφήνετε τα μωρά να κλαίνε εδώ: Letting Babies Cry – The Facts Behind the Studies, La Leche League GB, 2016 (Αγγικά/English)
Οι μητέρες μωρών που κλαίνε χρειάζονται μεγάλη συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη. Είναι δύσκολο να έχετε ένα μωρό που κλαίει συνεχώς, αλλά αυτό είναι κάτι που περνάει. Πολλά ανήσυχα νεογέννητα εξελίσσονται σε χαλαρά, χαρούμενα μωρά περίπου στο πρώτο μισό του έτους. Όσο όμως αυτό το στάδιο διαρκεί, μπορεί να βοηθήσει το να βρείτε έναν κύκλο φίλων στους οποίους μπορείτε να εκφράσετε τα παράπονά σας και τις ανησυχίες σας. Στις συναντήσεις της LLL οι μητέρες θα μπορούν να συμπάσχουν, να προσφέρουν προτάσεις και ενθάρρυνση κατά τη διάρκεια αυτού του απαιτητικού μέρους της μητρότητας.
Επιπλέον πληροφορίες θα βρείτε εδώ: The Unhappy Breastfed baby, La Leche League GB, 2015 (Αγγλικά/English)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία (Αγγλικά):
- The Fussy Baby Book by William Sears and Martha Sears
- Colic Solved: The Essential Guide to Infant Reflux and the Care of Your
- Crying, Difficult-To- Soothe Baby by Bryan Vartabedian
- The Womanly Art of Breastfeeding, 8th Edition, by La Leche League International
Παραπομπές:
[1] Barr, RG et al. Feeding and temperament as determinants of early infant crying/fussing behavior. Pediatrics, 1989; 84 (3): 514-521.
[2] Konner, M. and Worthman, C. Nursing frequency, gonadal function, and birth spacing among !Kung hunter-gatherers. Science, 1980; 207 (4432): 788-791.
[3] La Leche League International. The Womanly Art of Breastfeeding. 8th Edition, 2010; 383-384.
[4] Walters, S. How to Cope with a Crying Baby. New Beginnings, 2007; 24 (1): 30-31.
[5] Ibid.
[6] McCain, M. and Fraser Mustard, J. Early Years Study – Final Report April 1999, (accessed 7 March 2018).
[7] Powell, A. Children need attention and reassurance, Harvard researchers say. The Harvard Gazette, 9 April 1998, (accessed 7 March 2018).
[8] Μία συνέντευξη με τον Ελευθέριο Μουράτη (οστεοπαθητικό), «γαλουχώ», τεύχος 28, Δεκέμβριος 2020
[9] «Γιατί να φορέσω το μωρό μου;», «γαλουχώ», τεύχος26, Δεκέμβριος 2019
Το πρωτότυπο άρθρο “I think my baby’s got colic” γράφτηκε για λογαριασμό της La Leche League Great Britain από την Anna Burbidge, τον Μάρτιο του 2018. Μεταφράστηκε για λογαριασμό του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος-La Leche League Greece από: Άννα Παπανικόλα & Βίκυ Μπαζούλα Παπαδάκη, Σύμβουλοι Θηλασμού της La Leche League International Επιμέλεια μετάφρασης: Αμαλία Γιαννοπούλου, Σύμβουλος Θηλασμού της La Leche League International
